Arantzazuko kanta berriakTestua: Salbatore Mitxelena
OKA-1969, 22-23 or.
Doinua: Herri-doinua
AEP-2, 10. kanta, 250. or.; OKA-1969, 9. kanta, 22. or.
– AAB: 125, 180, 200, 221, 246, 264; 240 –
- Iturriak badaki
kainabera nun den;
Andra Marik ere bai
gaixorik non duen.
Haietxen etxez etxe
gauero da ibiltzen,
hegatan airez aire
eriak sendatzen. - Ilargia ez bezin
ixil eta zuzen,
lo dagon gaixoari
zaio urreratzen;
bere eskuz zapi batez
izerdi hotza ken,
ta pa emanaz dio
osasuna pizten. - Ta han doa berriz ere,
berriz aldez alde,
beste gaixoengana,
danen sendagile.
Ez, baina, bakoitzari
agur egin gabe,
esanaz: “Gabon, seme,
ta beste bat arte”. - Euskal Herri osoko
elbarri ta eri,
galde beharrik gabe,
bat-bana dakizki.
Halako probintzian,
lau, beste hartan bi.
Guzien ohetara
dabil hegalari. - Fededun Euskal Herri,
egizu lo lasai.
Ez izan bildurrikan
kezkadun amesai.
Andre Mari baitabil
zure loaren zain.
Haretxen esku utzi
dana; ta lo orain. - Aingeruen kanta da
Angelus jotzean:
“Gloria zeruetan
pakea lurrean.
Birjin hegaztiaren
hego-babesean
lo dagin Herriari...
pakea lurrean”.
Bere Poema-ko “Ama zaindaria” izeneko kapituluaren lehen ataleko gaia baliatu zuen Mitxelenak kanta hau osatzeko (ik. AEP-2, 201-205 or.); baina, funtsean hango ahapaldiak erabilita ere, aski birmoldatu zituen OKA-ko kantarako; eta hemengo bosgarrena, adibidez, berria da, OKA-rako sorturikoa nonbait.
Martzelino Idoiagak bere Cantos religiosos bilduman (II. t., 64. kanta) jaso zuen abesti hau, bere aldetik organorako harmonizatuta. Hiru estrofako testua du bertan: hemengo lehen biak; hirugarrena, berriz, hemen ageri ez dena, baina AEP-en aurki daitekeena, “Gurutz-bidea” kapituluko lehen ahapaldia.
Gurutz bidea dago
Arantzazurako,
hantxe baitegu
gure euskal kalbario.
Gurutzez eta katez
hara behar da igo.
Hala zuten ohitura
asabak lehenago.
Nolatan ez dago OKA liburuxkan Mitxelenak berak jasota, eta bai Idoiagaren bilduman? Uste izatekoa da 1950-1952 urteetan Arantzazuko teologiako ikasleen eskuetan zebilela kanta hau, hirugarren ahapaldi hori eta guzti.
Doinua, berriz, Poema-ko atal horretarako iradokita dagoena (AEP-2, 10. kanta, 250. or.) baliatu zuen Mitxelenak OKA-rako ere. M. Idoiagak organoko laguntza gaineratu zion (OKA/Id, 9. kanta; AAB: 264). Arantzazukoak sortan bi alditan ageri da kanta hau, “Iturria” tituluarekin, bakoitzean doinu banarekin, eta duoan kantatzeko eratuta: “Arantzazu aldean” doinuarekin (7. kanta) –OKA-ko 1. eta 4. ahapaldiak, azken hau aldaera txikitxo batekin– eta OKA-ko doinuarekin (13. kanta) –1. eta 6. ahapaldiak, azken hau aldaera txiki batekin–. Felix Ibarrondok 4 ahotsetara harmonizatu zuen doinua.
AAB: 125
AAB: 180
AAB: 200
AAB: 221
AAB: 246
AAB: 264
AAB: 240
