Arantzazuko kanta berriakArantzazuko Andre Mariari
Testua: Romualdo Galdos
Jesus′en Biotzaren Deya, 1918, 21. zenb., 266-267 or.
Euzkadi, 1918 (septiembre 8), 1997. zenb., 1. or.
Aita Onaindia, Milla Euskal Olerki Eder, Larrea-Amorebieta: Karmeldar Idaztiak, 1954, 878-879 or.
Musika: J. A. Erauzkin; J. J. Ndad. Garmendia; J. M. Ugarte
Partitura: José A. de Erauzquin, Dos Canciones a la Virgen, Madrid: Sacro Tesoro Musical, 2-8 or. (AranMusArtx, D 35)
– AAB: 067, 097, 133 –
Korua
- Ederrenetan ederrena zera, Ama,
ta arantzan zu?...
Arantz baten edertasun berbera,
nola agertu zaigu?
Lorarik ederrena arantz artean
Jaunak ipintzen du:
Herria
Horregatik, Ama, arantz gainean
agertu zinan zu.
Bakarlaria - Arantzak guretzat mintsuak dira,
Ama; ta zuretzat?
Mintsuak badira; zergaitik hartu
zure bakaulkitzat?...
Mintsuak dira bai; baina Jesusek
asko maite ditu:
Herria
Horregatik, Ama, arantz gainean
agertu zinan zu.
Korua - Zeru-lurren jabe beti zalako
Jesus Bakalduna;
hartu nahi izan du gurutzerako
arantz-burestuna.
Arantz-burestunduta gurutzean
hil ei zan ba Jesus:
Herria
Horregatik, Ama, arantz gainean
agertu zinan zu.
Korua - Bere bihotz ontsua erakusteko
gizon gaiztoari;
bihotzean Jesusek hartu ditu
arantzak ugari.
Arantzak semearen bihotzean
zorrotzak zuk dakus [sic]:
Herria
Horregatik, Ama, arantz gainean
agertu zinan zu.
______________
Korua - Lilien artean lili ederra,
bai, Miren, zara zu:
Zugan edertasunik ederrena
Zuk darakusguzu:
Ta hain garbi ta ederra beti dalako
zure edertasuna...
Herria
Zuri daskintzugu lili artean
gure maitasuna.
Korua - Mendi ta zelaiko lili guztiak
zuretzat nahi doguz:
Zuretzat lur guztiko edertasunak,
gureak bagenduz.
Hain garbi ta ederra beti dalako
zure edertasuna...
Herria
Zuri daskintzugu lili artean
gure maitasuna.
______________
Korua - O zein eder, zein gozoro, / zaude hor, Ama nerea; / zeruetan izar zuri, / zelaietan lorea. / Ahalmentsua bada zera, / zeru, mendi eta ibar, / egin ni lurrean lore, / goi-urdinean izar.
R. Galdos jesuitak (1885-1953) lau estrofako abesti-testua idatzi zuen, Arantzazuko Andre Mariari eskainia, eta “Arantzan zu? Arantzazuko Andre Mariari” tituluarekin. Jesusen Biotzaren Deya aldizkarian (1918, 21. zenb., 266-267 or.) argitaratu zuen aurrenik eta gero Euzkadi egunkarian (1918, irailak 8, 1. or.), “Arantzazu'ko Andre Miren'i” tituluarekin. Dirudienez, testu horren gain konposatu zuen Jose A. Erauzkinek (1888-1961) kanta, baina gaztelaniazko testua ere gaineratuz, agian Galdosek berak idatzia, ez baita zuzenean euskarazkoaren itzulpena; “Flor de las flores. Arantzan zu?...” titulu bikoitza eman zion –herria, korua (4 ahots) eta organoa–.
Partituratik kanpo utzi zuten aldizkarian argitaraturiko laugarren estrofa, baina bi berri gaineratu zituzten, euskaraz, partitura inprimatuaren azkenean –jakin ez, Galdosenak diren ala ez; jatorrizkoen atzean doaz goian: 5 eta 6–.
J. J. Ndad. Garmendiak bere aldetik “Arantzazu zu? Tú sobre el espino” konposatu zuen, Galdosen lehen estrofaren eta beste estrofa berri baten gain eratuz (7): “O zein eder, zein gozoro” (biak erdarazko testu eta guzti). Galdosena ote azken hau ere? Neurri ezberdinekoa da.
Geroago Jose Maria Ugartek – “Ugarte'tar Joseba Mak C.R.L.”– Txilen konposatu zuen beste kanta bat (4 ahots mixto), Galdosen testuan oinarrituta. “Arantzan zu? Nire Ama maiteari” titulua jarri zion. Galdosen euskarazko testutik lehen bi estrofak aukeratu zituen, jatorrizkoan dauden bezala. Honela dago datatuta Ugarteren partitura: “Saltan, 1954ko irallaren 11'an”.
AAB: 067
AAB: 097
AAB: 133
