Arantzazuko balada eta kopla zaharrak. (Osagarria)Aizkorriko kurtzeko
krabelin gorria,
Zegamako neskatxen
kontsolagarria.
1 Bergarako neskatxen
dote arriua,
burruntzali zahartxo bat
hiru txulokua.2 Bergarako kalian
atian atian,
mutil txapel-gorriak
presaka batian.3 Baratzako pikuak
hiru txorten ditu,
neska mutil-zaliak
oinak arin ditu.4 Oinak arinak eta
burua arinago,
dantzan hobeto daki
artajorran baino.5 Artajorrara nua
lur berri-berrira,
artua jorratu ta
belarra sasira.6 Belarrik ederrena
soluan garia,
andrarik ederrena
Birjina Maria.7 Arantzazura nua
Domuru-Santuruz,
Lehenengo preguntia
nun da Mari Jesus.
Iturria: OEA, 13. dok.:
(“De unos papeles viejos de Aránzazu, sin indicación ninguna”)
AKDB, 201. erg.
Zer dira “papeles viejos de Aránzazu” direlakoak? Ez dut aurkitu ahal izan aipaturiko jatorrizko dokumentu hori. Izatez, dantzarako arin-arin kanta honek ez du zerikusirik Arantzazuko Kanta Zaharren (balada eta koplen) eta bertsopaperen bildumakoekin. Hala ere, Omaetxebarriak horrelakoen artean kopiatu nahi izan zuen, Arantzazuko artxiboan aurkitu zuelako eta bereziki lehen eta azken ahapaldiengatik seguruenik.
Bateam eta bestean aurki daitezkeen hainbat kopletako gaiak eta ahapaldiak daude hemen bilduta eta nahasian ipinita: Aizkorriko ermita eta Zegamako nesketetatik hasi, Bergarakoetara pasa eta Andre Maria, andrerik ederreneraino helduz. Azken ahapaldian Arantzazun bilatzen duen Mari Jesus-ek ez dauka zer ikusirik ez Andre Mariarekin eta ez Jesus haren haurrarekin. Urkiolako trikiti kantetako batean, “Durangon bazkaldu ta” hasieradunean, daukagu horren aldaera hurbilekoa:
Urkiolara juan
Domilun Santirus,
lenengo preguntia
nun da Maria Jesus?
Seigarren ahapaldia bere horretan sartu zuen S. Mitxelenak bere Poema-n (AEP-2, 189. or.); hemengo bilduma honetan, berriz, “Arantzazu mendiko” kopla da: 9. aldaera bera.
Arantzazu mendiko
krabelin gorria:
belarrik ederrena
soroan garia.
Andrarik ederrena
Birjina Maria.