Arantzazuko balada eta kopla zaharrak. (Osagarria)Mundu honetan gura dabenak
zeruko lorak ikusi,
Arantzazuko mendiok gora
bihar dau bidia ikasi.
Iturria: ABA, III-18 (ABB, 671. or.; AHH, 111. or.)
AKDB, 238 erg.
Hemen bakarrik dagoen ahapaldi labur hau Arantzazuko Bildumako zenbait balada-aldaeratako lehen ahapalditzat ageri zaigu. Baina batetik bestera ere ibili da dantzan, bere lekua aurkitu ezinik edo, aztertzaileen arabera.
J. A. Lizarraldek bere balada handiaren, “berreaikiaren”, azkenean ipini zuen (Arantzazu, XX, 1932, 235-238 or.), honako aurkezpentxo honekin: “Otro romance comienza con una estrofa, que pudiera escogerse como epifonema y moraleja de todo lo que hemos anotado hasta aquí” (258. or.). Salbatore Mitxelenak aparte jaso zuen bere artikuluetako batean (Arantzazu, XXVI, 1946, 269. zenb., 119. or.); bere “Arantzazu bidean” balada berreraikian, berriz, erdi-erdian sartu zuen (16. ahapaldia; ik. Ahoz aho liburua -ADK saileko honetako IX.a–, 105-115. or.); ahapaldiari egindako oharrean (ibid., 138. or.), ordea, honetara dio: “Beti bakarrik ikusten da, beti umezurtz, bizkaitar estrofa polita”. I. Omaetxebarriak bere “Per te fructum vitae” artikuluan (Arantzazu aldizkaria, XXXVII, 1956, 372. zenb., 181. or.; ik. Arantzazu izena liburua, Oñati: Arantzazu E.F., 2001, 490. or.), beraren laburrean jaso zuen, idazlanaren ondorio gisa edo, ahapaldi bakarreko kanta bailitzan; bere artxiboko eskuizkribuetako batean ere (OEA, 4. dok.) badirudi aparteko ahapalditzat hartzen duela, honako ohar honen azpian: “Hay canciones actualmente aisladas, a veces con reminiscencias de temas extraños a Arantzazu”.
Benetan ahapaldi bakarreko kantatzat ibili ote zen herritarren ahotan? Horrela izan bazen ere, Errodrigotxoren baladaren sarrera gisa aurkitu zioten lekua sarritan: ABK liburuan argitaratutako “Mundu honetan gura dabenak” aladera bietan (55-58 or.) eta hemen ondoren datozen bi aldaeretan ere ikus daitekeenez.