Arantzazuko balada eta kopla zaharrak. (Osagarria)Ama Birjina Arantzazuko77
lore eder hori,
graziak ematera
zugana nator ni.
Nik ez det desiatzen
munduko gauzarik,
zeruko lore ederrak
gozatzea baizik.
Ama Birjina dago
Semea eginik;
hor etorriko zaigu
Jesus bizietara [sic].
Horra nun datorren
Jesus guria,
eskuan dakarrela
bere historia,
mezia emateko
bere kalizia.
Aita San Pedro dago
mezia ematen,
Aita San Inazio
mezia laguntzen,
Maria Santisima
mezia entzuten,
hamabi apostolu
koruan kantatzen,
hamaika mila aingeru
organua jotzen.
Lekukoa: Zelestina Peñagarikano (Lasao, Olaberri baserria, 1957)
Bilatzaile eta argitaratzailea: Antonio Zabala
Iturria: EERV, 609. or.
AKDB, 367. erg.
Antonio Zabalak dena jarraian eman zuen testua, ahapalditan banatu gabe. “Gurutze santuaren bai misterioa” baladaren aldaeratzat-edo hartu zuen kanta hau; ez zuen “Arantzazuko erromantze zaarrak” sailean sartu, nahiz eta lehen puntuan Arantzazuko Andre Mariaz ari. Bigarren partean Arrateko erromantze ezagunaren oihartzun argia entzun daiteke.
Hala ere, Arrateko baladan Jesu Kristok eman ohi du meza, eta San Pedrok (edota San Paulok) meza eraso (=lagundu) egiten dute normalean. San Ignazio, berriz, ez da beste inon ageri Arrateko baladen aldaeratan, eta Arantzazu hobeto gogorarazten digu horren aipamenak.
Zabalak berak bildu omen zuen kanta hau: “Aldaera au Azpeiti eta Zestoa bitarteko Lasao baillaran jaso genduan, Olaberri baserrian, 1957-VII-23-an, Zelestina Peñagarikanoren aotik”. Doinurik gabe dago; ez ote zion abestu?
Kantak badu antzik hasierako ahapaldian Arantzazuko Bilduman jasoa dagoen “Birjina Arantzazuko / lora ederrari” kantarekin (AKDB, 022. erg.); baina ondoren oso ezberdinak dira biak.
Oharrak
77 Horrela dago EERV-n. Bertsoaren neurriari begiratuz, badirudi ‘Ama’ edo ‘Birjina’ hitzak kentzekoak direla, eta “Ama Arantzazuko” edo “Birjina Arantzazuko” beharko lukeela. Titulutzat “Ama Arantzazuko” aukeratu dut.