Storyteller template

dut kantagai

Menu
  • ABK (Osagarria)
    • Aurkibidea
    • Sarrera
    • Arantzazuko Balada eta kopla zaharren aldaerak eta puskak
    • Arantzazuko balada “bateratuak”
    • 1. Eranskina: Arantzazuko Bildumako Arrateko baladak
    • 2. Eranskina: Arantzazuko Bildumako bestelako balada, kopla eta kantak
    • 3. Eranskina: Arantzazuko Erromesen Gaubeiletako kantak
    • 4. Eranskina: Arantzazuko Erromesen Nekaldi-kantak
  • Arantzazuko kanta berriak
    • Aurkibidea
    • Sarrera
    • Jose Ignazio Aranaren abesti-testuak
    • XIX. mendeko beste autoreen abesti-testuak
    • XX. mendeko abesti-testuak urtez urte eta autorez autore
    • Salbatore Mitxelena
    • Bitoriano Gandiaga
    • Iñaki Beristain
    • Arantzazu eta Ainhoa
  • Bilatzailea
  • Erosi

Storyteller template

dut kantagai

  • ABK (Osagarria)
    • Aurkibidea
    • Sarrera
    • Arantzazuko Balada eta kopla zaharren aldaerak eta puskak
    • Arantzazuko balada “bateratuak”
    • 1. Eranskina: Arantzazuko Bildumako Arrateko baladak
    • 2. Eranskina: Arantzazuko Bildumako bestelako balada, kopla eta kantak
    • 3. Eranskina: Arantzazuko Erromesen Gaubeiletako kantak
    • 4. Eranskina: Arantzazuko Erromesen Nekaldi-kantak
  • Arantzazuko kanta berriak
    • Aurkibidea
    • Sarrera
    • Jose Ignazio Aranaren abesti-testuak
    • XIX. mendeko beste autoreen abesti-testuak
    • XX. mendeko abesti-testuak urtez urte eta autorez autore
    • Salbatore Mitxelena
    • Bitoriano Gandiaga
    • Iñaki Beristain
    • Arantzazu eta Ainhoa
  • Bilatzailea
  • Erosi

Arantzazuko balada eta kopla zaharrak. (Osagarria)

Aurkibidea_


  • 00.- Sarrera
    • Sarrera orokorra

  • 01.- Arantzazuko balada eta kopla zaharren aldaerak eta puskak
    • Arantzazura egin det promes
    • Izar eder bat ateratzen da (1)
    • Izar eder bat ateratzen da (2)
    • Izar eder bat argitu zan-ta (3)
    • Izar eder bat ateratzen da (4)
    • Izar eder bat atera zaigu (5)
    • Izar eder bat ateratzen du (6)
    • Izar eder bat ateratzen da (7)
    • Izar eder bat ateratzen da (8)
    • Egune zala egune zala (1)
    • Egune zala ta egune zala (2)
    • Eguna zala, eguna zala (3)
    • Eguna zala ta eguna zala (4)
    • Egune zala, egune zala (5)
    • Mundu honetan gura dabenak (1)
    • Mundu honetan gura dabenak (2)
    • Mundu honetan nahi dituanak (3)
    • Harri landuaz egina dago
    • Orazio eder egin ziozkan
    • Errodrigotxo Baltzategiko (1)
    • Errodrigotxu Baltzategiko (2)
    • Rodrigo Baltzategi (3)
    • Rodrigo deritxona (4)
    • Errodrigotxo Galtzategiko [sic] (5)
    • Txoragarrizko berri gozoa
    • Artzai Rodrigo Baltzategiko
    • Artzaritxoa, artzaritxoa
    • Artzai ontxoa
    • Ai artzaitxoa, ai artzaitxoa
    • Hementxe ere gerta zitzaion
    • Zure ardiak ongi dabiltza
    • Oñatiarrak, oñatiarrak (1)
    • Oñatiarrak Oñatikuak (2)
    • Oñatiarrak, oñatiarrak (3)
    • Goazen hortikan gora
    • Neure Ama Birjina (1)
    • Neure Ama Birjine (2)
    • Harmailatan altuan dago (1)
    • Harmailaetan altuan dago (2)
    • Harrimailatan altuan dago (3)
    • Abuztuaren hamabosteko (1)
    • Abuztuaren hamabosgarren (2)
    • Abuztuaren hamabosgarren (3)
    • Abuztuaren hamabosgarren (4)
    • Abuztuaren hamabosgarren (5)
    • Birjina Amaren bezpera da-ta (1)
    • Birjina Amaren bezpera da-ta (2)
    • Birjina Amaren bezpera da-ta (3)
    • Arantzazura bidea luze (1)
    • Arantzazura bidea luze (2)
    • Arantzazura bidea luze (3)
    • Arantzazura bidea luze (4)
    • Birjina Amaren eguna da-ta (1)
    • Birjiniaren gaba da gaur-ta (1)
    • Birjiniaren gaba da gaur-ta (2)
    • Birjinearen gaba da-eta (3)
    • Birjinearen gaba da gaur-ta (4)
    • Birjinearen gaba dogu-ta (5)
    • Hamabost pausuz konponitzen da
    • Pausu santuak ongi kontatzen
    • Birjina Arantzazuko
    • Arantzazu aldean
    • Abuztuaren hamabosgarren
    • Jaunak halaxen nahi izanikan
    • Rodrigok esan zien
    • Pausua baratz botaten zuan
    • Ia dirade hirurogei urte
    • [Ama Arantzazuko]
    • Arantzazura nua nua (1)
    • Arantzazura nua nua (2)
    • Arantzazure joan behar dot
    • Ez zaitezte ibili
    • Arantzazu mendiko (1)
    • Arantzazu mendiko (2)
    • Arantzazu mendiko (3)
    • Arantzazu mendiko (4)
    • Arantzazu mendiko (5)
    • Arantzazu mendiko (6)
    • Arantzazu mendiko (7)
    • Arantzazu mendiko (8)
    • Arantzazu mendiko (9)
    • Aitak artajorrara agindu ezkero
    • Ama Birjina Arantzazuko
    • Arantzazuko Birjina
    • Gure Ama Birjina
    • Aida txuritxo!
    • [Maitia, goazemazu Arantzazura fit]
    • Arantzazu banua, ez daukat dirurik
    • Uriko jaia baita
    • Aizkorriko kurtzeko
    • Altuan Arantzazu, bajuan Oñati
    • Bide batean topatu nuen
    • Txalopin-txalo, txalo, txalo
    • Jesus esanda hasitzen gera
    • Perretxikotan nenbilenian
    • Arantzazu, zer dakazu?

  • 02.- Arantzazuko balada “bateratuak”
    • Ai artzaintxoa, ai artzaintxoa
    • Arantzazuko poema
    • Errodrigotxo Baltzategiko

Bilatzailea

Harmailaetan altuan dago (2)

1 Harmailaetan altuan dago
Birjina Begoiñakua.
Hala bere ta altuagoan
Birjina Arrratekua,
danen artean altuenean
Birjina Arantzazukua.
   
2 Zazpi dontzeilak josi ei dabe
Birjina Amaren belua,
dontzeilak bere ederrak dira,
belua ederragua.

Biltzailea: Ignazio Omaetxebarria
Iturria: OEA, 15. dok. (ik. 20-5. dok.)
AKDB, 212. erg.

Kanta honen hiru aldaera erabili zituen Omaetxebarriak esku artean: a) Lizarralderen “Andra Mari” (Bizkaia) liburutik (89. or.) jasoa eta REA/JK-n kopiatu zuena, zerbait “zuzenduta” (51. or.); b) OEA sortako 20. dokumentukoa, eta Eibar aldizkarian argitaratu zuena (1963, 6. zenb., 7. or.; ik. AIZ, 230. or.), eta ABK liburuak 79. orrialdean argitaratua; c) OEA sortako 15. dokumentukoa, hemen jasotako hau.

Azken hau ere Lizarralderen Andra Mari... de Vicaya liburuko 89. orrialdekoa dela dio eskuizkribuan, baina “adapt.” [=adaptado?]; kanta berbera izanik ere, nabarmenak dira, izan, bi aldaeren arteko ezberdintasunak: – ‘dago’ aditza lehen lerroan; – bigarren puntuko “ala beretan” “ala bere ta” bihurtu da; – hirugarren puntuko “Birjiña orreitan ederrena” “danen artean altuenean” bihurtu da; – laugarren puntuko “josten diote” orain “josi ei dabe” bihurtu da; – hango laugarren puntuko “bere buruko belua” “Birjiña amaren belua” da hemengoan, bestelako aldaeretan ez dagoena; – bosgarren puntuko ‘ere’ ‘bere’ bihurtu da; – bukaerako ‘baña’ hitza desagertu egin da. Bizkaieraren kutsu handiagoa du Omaetxebarriaren aldaerak. Hurbilagoa da testua OEA-ko 20. dokumentukoarekin, baina hori ere bestelako aldaeratzat jotzekoa da.

Hemengo aldaera hau Aránzazu, santuario mariano del siglo XV... idazlanaren barruan jaso zuen Omaetxebarriak, aldaketa txikiren batzurekin: ‘altuenean’ hitzaren ordez ‘ederrena da”, adibidez (1975eko Urte Santuan Erroman egindako Kongresu mariologiko-andremariarrean aurkeztu zuen hitzaldia, eta Aktetatik aparteko liburuxkan argitaratu zuen). Kantaren aldaeratzat jo zituen ondorengo bi ataltxook (OEA, 15. dok.):

Birjina (i)Ama Arantzazuko
urre gorriaz koroa,
zilar zuriaz lepoa eta
seda dindilaz beloa,
[berak iruina, berak eihoa]
berak soinean [daroa].

Iturri hartan jabonatzen da
Birjina Amaren belua,
berak iruina, berak eihoa,
Birjina Amaren belua.

“Harmailaetan altuan” kantaren aldaeratzat ez, baina horren osagarritzat dira hartzekoak bi puskok. Izatez, biak dira testu zabalagoen barruko atalak: Josefa Auzmendiren “Arantzazura egin dut promes” aldaeraren 11-12 ahapaldien sintesi modukoa da funtsean aurrena (ik. AKDB, 025. erg.); eta Julian Alustizak Maria Lizarragarengandik 1956an Etxarri-Larraunen jasotako “Zure ardiak ongi dabiltza” kantaren bigarren ahalpaldia da hemengo bigarrena. Kanta hori osorik OEA sortan aurki daiteke (24. dok.; AKDB, 216. erg.).

Kanta honen doinua ere proposatu zuen Omaetxebarriak (ik. OEA-ko artxiboko 20. dok, 26. doinua), nahiz eta bertako testua Eibar aldizkarian argitaraturikoa izan.

© 2025 arantzazu