Storyteller template

dut kantagai

Menu
  • ABK (Osagarria)
    • Aurkibidea
    • Sarrera
    • Arantzazuko Balada eta kopla zaharren aldaerak eta puskak
    • Arantzazuko balada “bateratuak”
    • 1. Eranskina: Arantzazuko Bildumako Arrateko baladak
    • 2. Eranskina: Arantzazuko Bildumako bestelako balada, kopla eta kantak
    • 3. Eranskina: Arantzazuko Erromesen Gaubeiletako kantak
    • 4. Eranskina: Arantzazuko Erromesen Nekaldi-kantak
  • Arantzazuko kanta berriak
    • Aurkibidea
    • Sarrera
    • Jose Ignazio Aranaren abesti-testuak
    • XIX. mendeko beste autoreen abesti-testuak
    • XX. mendeko abesti-testuak urtez urte eta autorez autore
    • Salbatore Mitxelena
    • Bitoriano Gandiaga
    • Iñaki Beristain
    • Arantzazu eta Ainhoa
  • Bilatzailea
  • Erosi

Storyteller template

dut kantagai

  • ABK (Osagarria)
    • Aurkibidea
    • Sarrera
    • Arantzazuko Balada eta kopla zaharren aldaerak eta puskak
    • Arantzazuko balada “bateratuak”
    • 1. Eranskina: Arantzazuko Bildumako Arrateko baladak
    • 2. Eranskina: Arantzazuko Bildumako bestelako balada, kopla eta kantak
    • 3. Eranskina: Arantzazuko Erromesen Gaubeiletako kantak
    • 4. Eranskina: Arantzazuko Erromesen Nekaldi-kantak
  • Arantzazuko kanta berriak
    • Aurkibidea
    • Sarrera
    • Jose Ignazio Aranaren abesti-testuak
    • XIX. mendeko beste autoreen abesti-testuak
    • XX. mendeko abesti-testuak urtez urte eta autorez autore
    • Salbatore Mitxelena
    • Bitoriano Gandiaga
    • Iñaki Beristain
    • Arantzazu eta Ainhoa
  • Bilatzailea
  • Erosi

Arantzazuko kanta berriak

Aurkibidea


  • 00.- Sarrera
    • Sarrera

  • 01.- Jose Ignazio Aranaren Abesti-testuak
    • Ama Birjina Arantzazukoari (1881)
    • Ama Birjina Arantzazukoari Agur ona edo salbea (1881)
    • Azken agurra Ama Birjinari (1881)
    • Itsasoko izar Birjina (1881)
    • [Arantzazuko Ama Birjina] (1950?)

  • 02.- XIX. mendeko beste autoreen abesti-testuak
    • [Agur, agur, agur, Maria] (1881)
    • Ama Birjina Arantzazukoari agurrak (1881)
    • Zortzico a la Virgen de Arantzan-zu (1881)
    • Arantzazuko Birjina Amari erregu bat (1881)
    • Gozos a Ntra. Sra. de Aránzazu (1881/1920?)
    • Arantzazuko Birjinari Laukoak (1881)
    • Zortziko Haundia Maria Arantzazukoari (1881)
    • [Arantzazutik degu albiste berria] (1886)
    • Bertso berriak, Arantzazuko peregrinaziorako jarriak (1886)
    • [Ama maite Mariak] (1886)
    • [Salbe errugabeko] (1886?)
    • a la Sma. Virgen de Arantzazu (~1890)
    • Aloñako artzaia (1898)
    • [Txoragarrizko berri gozoa] (1899)
    • [Ongi etorri gure artera] (1899)
    • [Arantzazuko Ama Maria] (1899)

  • 03.- XX. Mendeko abesti-testuak urtez urte eta autorez autore
    • Zer egun pozgarria (~1910?)
    • Aloña Mendi[ko euskal erregina] (1910?)
    • Arantzazuko Miren Garbiari [obertikia] (1912)
    • Arantzazuko Andre Mariari abestiak (1912)
    • Arantzazuko Ama Birjinari bederatziurrena (1915)
    • Gozos a la Santísima Virgen (1915)
    • Errukiz begira iguzu. Otoia (1917)
    • Arantzazura (1918)
    • Bene-benetan maite zaitugun Ama (1918?)
    • Nere Ama Birjina (1918)
    • Gorantz [dijoaz nere begiak] (1918)
    • Ama laztan bat (1918)
    • Arantzazuko Ama Maite (1918)
    • Arantzan zu?... (1918)
    • [Arantzazun Maria] (~1918?)
    • Arantzazu aldean (1918)
    • Izar eder-eder (1918?)
    • Gipuzkoaren herrizai nagusi (1918)
    • Zure oinetan, Ama (1918)
    • Nere poza Arantzazuko Andre Maria (1918)
    • Agur orbangabeko (1918)
    • Goazen Arantzazura (1918)
    • Aurrera (1918)
    • Zera Zu Jesusen (1918)
    • Goazen poz-alai [Arantazura] (1918)
    • Gipuzkoako zaindariari (1918)
    • Arantzazuko Amari (1) (1918)
    • Arantzazuko Amari (2) (1918)
    • Zaindu zazu, Ama Miren (1918?)
    • Arantzan zu? (1920)
    • Arantzazuko ama neskutsa[ren kanta] (1921)
    • Aloñapeko [Ama] (1897 + 1921)
    • Atsekabe Garratzetan (1921)
    • Ene Ama arantzazukoa (1921)
    • Arantzazuko Andre Mariari abestiak (1923)
    • Deitu Zugana...! (1923)
    • Donostiatik etorri gera (1924)
    • Arantzazu aldean (1928)
    • Hainbat edertasun (1929)
    • Himno a la Virgen de Arantzazu, Patrona de Guipúzcoa (1931)
    • Sabatina
    • Aloña mendian (1934)
    • Agur zuri, Birjin Arantzazuko Salve Mater (1935)
    • Gora, gora, Frantziskoren semeak (1935)
    • Eusko Frantziskotar Ereserkia (1935)
    • Otoitza [Arantzazuko Ama]
    • Arantzazuko Amari (1) (1935)
    • Arantzazuko Amari (2) (1935?)
    • [Agur, oi Arantzazuko]
    • Arantzazuko anaidiaren eresia (1936)
    • [Euskaldunen Ama Kutun] (1936)
    • Mendi gain-gainean (1946)
    • Arantzazura bidian (1949)
    • Arantzazuko Ama (1949?)
    • Arantzazun berri bat (1950)
    • Oi Arantzazu! (1950)
    • Txoko goxo, Arantzazu (1950)
    • Arantzazura [erromerian] (1950)
    • Arantzazuko Ama (1952)
    • Arantzazu mendiko (1954)
    • Arantzazuko agurra
    • Arantzazuko Amari poz-jarioak (1954)
    • Arantzazuko Ama maite (1956)
    • Otoia (1956)
    • Arantzazuko Birjin laztana (1956)
    • Arantzazuko Ama
    • Aloña. Arantzazuko mendi abestia (1956?)
    • Agur Arantzazuko (1) (1956)
    • Agur Arantzazuko (2) (1956)
    • Arantzazuko Ama Birjinari (1956?)
    • [Arantzazuko Ama]
    • Arantzazuko [fraide Gazteak] (1956)
    • Eskaria (1958)
    • Arantzazun (1962)
    • Arantzazu! (1964)
    • Arantzazuko Ama Birjina. Bertsoak (~1970)

  • 04.- Salbatore Mitxelena
    • Zazpi Ahizpatxo (1949)
    • Arantzazuko kanta (1949)
    • Herriarena ala praileena? (1949)
    • [Ermitatxo bat] (1949)
    • Oñatiarrak [Errodrigokin] (1949?)
    • Kristau animak (1949)
    • Zeruak non nahi dun... Hantxe! (1949)
    • Errodrigotxo Baltzategiko (1) (1949-1952)
    • Errodrigotxo Baltzategiko (2) (1949-1952)
    • Uxo Mandataria (1947-1952)
    • Ardi txuriak (1949-1952)
    • Egunsentia (1949)
    • Ermitatxoa eidazu... (1949)
    • Aida txuri! aida gorri! (1949)
    • Zazpi ahizpatxo (1947-1952)
    • Arantzan zu? (Zazpi Ahizpatxo) (1949)
    • Lore ta Izar (1947)
    • Hegatan (1949)
    • Sorginak (1949)
    • Boga, marinela (1949)
    • Terranoba kaietan (1949)
    • Itxasoan urak haundi (1949)
    • Zaldibarko neskatxarena (1949)
    • Alargunarena (1949)
    • Zure errukizko (1881-1949)
    • Zuk zer dezu, Arantzazu? (1946-1949)
    • Arantzazu erre zanekoa (1949)
    • Basilika berriarena (1952)
    • Horra Eliza jasoa! (1952)
    • Errodrigotxo Baltzategiko (3)
    • Gure Oroitz

  • 05.- Bitoriano Gandiaga
    • [Harkaitzeko elorria] (1959)
    • [Hementxe, hemen dago] (1951-1955)
    • Artaso [lotan] (1972)
    • Aizkorriko kurtzeari (1994)
    • Andre Maria Zeruetako (1993-1999)
    • Andre Mari, zure elorria (1993-1999)
    • Andre Mari Elorriko (1993-1999)
    • Tiriki, tauki, tauki (1972)

  • 06.- Iñaki Beristain
    • Arantzazu Liturgiakoa
    • Txoko Argi, Arantzazu
    • Ez dugu bakerik
    • Oi Arantzazu!
    • Erromesen arreba (1993)
    • Arantzazuko Ama on
    • Amets Kabi (2003)
    • Otoitz Leku (2003)
    • Pizkunde egunsentia (2003)
    • Agur, agur

  • 07.- Arantzazu eta Ainhoa
    • Begira zazu, Maria
    • Arantzako Ama Birjinari (1924)
    • Arantzazurat, Ainhoa gaindi

Bilatzailea

Ama Birjina Arantzazukoari Agur ona edo salbea (1881)

Zortzico a la Virgen de Aránzazu 

Testua: Jose Ignazio Arana
AVAC, 38-40 or.
Musika: J. J. Oñederra (“Estribillo”) // – AAB: 031 –

Kantartea

Agur, Arantzazuko
arrosa, Maria,
lora eder zeruko
parerik gabia!
gugan ezarri zazu
bertute loria,
kendurik pekatuen
arantz elorria.

Kantaldiak

  1. Agur, Ama Birjina
    zeruko Erregina!
    Agur, gure bizitza
    uste ta atsegina!
    Errukizko jargoia
    gure poz-erpina!
    Egin gaitzatzu zure
    mesedeen dina.

  2. Erbestetuta gaude
    Ebaren umiak,
    deiezka zuri altxarik
    bihotz ta begiak:
    Ibar negarrezkoan
    hona hemen utziak!
    Zu opa zaitu gure
    arnas intziriak.

  3. Ea bada! zerala
    gure Bitarteko,
    itzul gugana, errukiz
    gu begiratzeko;
    egin gero mesede
    Jesus ikusteko,
    zure fruitu eder hori
    beti maitatzeko.

  4. Birjina Ama Maria,
    on ta bihozbera,
    atoz, bai, atoz, arren,
    gu salbatutzera:
    segurki, guregatik
    zuk erregutzera,
    Kristoren aginduen
    dina egingo gera.

Alabiz.


AVAC liburuan Felipe Arrese Beitiaren Arantzazuko bertsozko kondairaz eta beraren “Agur, agur, agur, Maria” kanta ezagunaz gain, Aranaren lau abesti-testu daude, hiru berak idatziak eta latinetik euskaratua, bestea –“Stella Maris”. Hemengo hauxe da lehenengoa. Berak sorturiko beste biek –“Arantzazuko Ama Birjina” eta “Agur Jesusen Ama” kantek arrakasta bikaina izan zuten bezala, honako hau bere horretan geratu zela dirudi. Musikatu eta abesteko sortua da, zalantzarik gabe, baina badirudi ez zuela inork musikatu.

Kantaren jatorrizko testua –bi aldetatik eskuz idatzitako koartila– Arantzazuko artxiboan dago (L. XXV-37), autoreak Jose Epelderi bidalitako “Ama Virgiñaren kantategi euskarazcua” abesti-bildumaren proiektuarekin batera, “Arantzazuko Ama Birjina” kantarena bezala; eta badirudi bilduman sartzekoa zuela, tituluari begiratuta (ik. gorago, 28. orrialdean, aurkibidearen erreprodukzioa, 2. zenbakia).

Kanta hau sortu, ez zuen Arantzazuko Andre Mariaren kantatzat sortu Aranak; jatorrizko titulua “Agur Erregiña edo Salvea” zuen, besterik gabe.Eskuizkribuak hasieran ez zuen lelo eta ‘kantarterik’ Arantzazuko Andre Mariaren izenekorik, eta funtsean Agur Erregina edo Salve Regina otoitz ezagunaren birmoldaketa edo iruzkina besterik ez zen, Aranak bertsotan jarritakoa. Argi ikus daiteke hori geroago Euskal-Erria aldizkarian argitaratu zuenean, Gure Aita eta Agur Maria otoitzen bertsozko iruzkinekin batera (VII, 1882 (uztaila-abendua), 416. or.) –Agur Erregina eta Agur Maria beste nonbait ere argitaratuta zeuden, Aranak berak aditzera ematen duenez–.

Zer gertatu zen tartean? Eskuizkribuaren tituluaren eta lehen bertsoaren artean honako bi puntuko bertsoa sartzea iradoki zuen, eskuizkribuaren azpialdean idatzi zuena:

Agur Ama Doncella
Aranzazu-coa,
Agur gure biotzeco
Ama chit gozoa.

Horrela Arantzazuko A.M.-ri bereziki abesteko kanta bihurtu zuen, hasieran “Salbea” otoitza besterik ez zena. AVAC liburuxkan kanta hori argitaratzekoan, berriz, eskuizkribuko hasierako bi puntuko leloa aldatu egin zuen. Eta kantaren titulua ere osatu egin zuen: “Ama Virgiña Aranzazu-coari agur-ona edo salvea”. Beraz, Agur, Erregina edo Salbearen Arantzazuko moldaketa berezia izan nahi zuen nonbait Aranaren asmotan, baina Salve Regina latinez kantatzen jarraitu zuten Arantzazun: gregorianoz edo bestelako musikaz. Eta Aranaren bertsoak musikarik gabe geratu ziren, itxuraz. Ala izan ote daiteke Azkoitian abesten bide zuten kanta berezia, “Agur” hitzaz hasten zena?

Jose Antonio Garate frantziskotar azkoitiarraren artxiboan berri bitxia aurkitua dut. Azkoitian abesten omen zuten eta “Agur...” hasten bide zen kantaz galdezka idatzi zion gutuna Arantzazun bizi zen bere lagun Joan Jose Arrieta fraideari –azkoitiarra hau ere–, ea hango artxiboan aurkitzerik zuen horren aztarnarik. Hain zuzen ere, jakin nahi zuen ea kanta hori aurrenik Arantzazurako egina ote zen. Arrietak egin zituen bere mihaketak eta kontsultak, Garateri bidalitako erantzunaren arabera (1988-09-27), eta aterea zuen bere ondorioa: ezin zela ziurtzat eman jatorriz Arantzazurako konposatua zen ala ez.

Ez dut ezagutzen Azkoitian abesten omen zuten kanta, baina badirudi hemengo hau izan daitekeela, hasierako lelorik gabe, jakina. Jose Ignazio Aldalur musikari azkoitiarrak musikatua ote zen? Ala Patrizio Orkaiztegik iradokitzen dituen “Arantzazuko... erromeriraco Letemendiko don Modesto-c Tolosan atera dituan musiquetakoren” bat ote da? (Orcaiztegui, 1881,123. or.).

Aranaren testuko “kantartea” J. J. Oñederrak bere “Zortziko a la Virgen de Arantzazu” abestirako lelotzat aukeratu zuen.


AAB: 031

 

© 2023 arantzazu