Storyteller template

dut kantagai

Menu
  • ABK (Osagarria)
    • Aurkibidea
    • Sarrera
    • Arantzazuko Balada eta kopla zaharren aldaerak eta puskak
    • Arantzazuko balada “bateratuak”
    • 1. Eranskina: Arantzazuko Bildumako Arrateko baladak
    • 2. Eranskina: Arantzazuko Bildumako bestelako balada, kopla eta kantak
    • 3. Eranskina: Arantzazuko Erromesen Gaubeiletako kantak
    • 4. Eranskina: Arantzazuko Erromesen Nekaldi-kantak
  • Arantzazuko kanta berriak
    • Aurkibidea
    • Sarrera
    • Jose Ignazio Aranaren abesti-testuak
    • XIX. mendeko beste autoreen abesti-testuak
    • XX. mendeko abesti-testuak urtez urte eta autorez autore
    • Salbatore Mitxelena
    • Bitoriano Gandiaga
    • Iñaki Beristain
    • Arantzazu eta Ainhoa
  • Bilatzailea
  • Erosi

Storyteller template

dut kantagai

  • ABK (Osagarria)
    • Aurkibidea
    • Sarrera
    • Arantzazuko Balada eta kopla zaharren aldaerak eta puskak
    • Arantzazuko balada “bateratuak”
    • 1. Eranskina: Arantzazuko Bildumako Arrateko baladak
    • 2. Eranskina: Arantzazuko Bildumako bestelako balada, kopla eta kantak
    • 3. Eranskina: Arantzazuko Erromesen Gaubeiletako kantak
    • 4. Eranskina: Arantzazuko Erromesen Nekaldi-kantak
  • Arantzazuko kanta berriak
    • Aurkibidea
    • Sarrera
    • Jose Ignazio Aranaren abesti-testuak
    • XIX. mendeko beste autoreen abesti-testuak
    • XX. mendeko abesti-testuak urtez urte eta autorez autore
    • Salbatore Mitxelena
    • Bitoriano Gandiaga
    • Iñaki Beristain
    • Arantzazu eta Ainhoa
  • Bilatzailea
  • Erosi

Arantzazuko balada eta kopla zaharrak. (Osagarria)

Aurkibidea_


  • 00.- Sarrera
    • Sarrera orokorra

  • 01.- Arantzazuko balada eta kopla zaharren aldaerak eta puskak
    • Arantzazura egin det promes
    • Izar eder bat ateratzen da (1)
    • Izar eder bat ateratzen da (2)
    • Izar eder bat argitu zan-ta (3)
    • Izar eder bat ateratzen da (4)
    • Izar eder bat atera zaigu (5)
    • Izar eder bat ateratzen du (6)
    • Izar eder bat ateratzen da (7)
    • Izar eder bat ateratzen da (8)
    • Egune zala egune zala (1)
    • Egune zala ta egune zala (2)
    • Eguna zala, eguna zala (3)
    • Eguna zala ta eguna zala (4)
    • Egune zala, egune zala (5)
    • Mundu honetan gura dabenak (1)
    • Mundu honetan gura dabenak (2)
    • Mundu honetan nahi dituanak (3)
    • Harri landuaz egina dago
    • Orazio eder egin ziozkan
    • Errodrigotxo Baltzategiko (1)
    • Errodrigotxu Baltzategiko (2)
    • Rodrigo Baltzategi (3)
    • Rodrigo deritxona (4)
    • Errodrigotxo Galtzategiko [sic] (5)
    • Txoragarrizko berri gozoa
    • Artzai Rodrigo Baltzategiko
    • Artzaritxoa, artzaritxoa
    • Artzai ontxoa
    • Ai artzaitxoa, ai artzaitxoa
    • Hementxe ere gerta zitzaion
    • Zure ardiak ongi dabiltza
    • Oñatiarrak, oñatiarrak (1)
    • Oñatiarrak Oñatikuak (2)
    • Oñatiarrak, oñatiarrak (3)
    • Goazen hortikan gora
    • Neure Ama Birjina (1)
    • Neure Ama Birjine (2)
    • Harmailatan altuan dago (1)
    • Harmailaetan altuan dago (2)
    • Harrimailatan altuan dago (3)
    • Abuztuaren hamabosteko (1)
    • Abuztuaren hamabosgarren (2)
    • Abuztuaren hamabosgarren (3)
    • Abuztuaren hamabosgarren (4)
    • Abuztuaren hamabosgarren (5)
    • Birjina Amaren bezpera da-ta (1)
    • Birjina Amaren bezpera da-ta (2)
    • Birjina Amaren bezpera da-ta (3)
    • Arantzazura bidea luze (1)
    • Arantzazura bidea luze (2)
    • Arantzazura bidea luze (3)
    • Arantzazura bidea luze (4)
    • Birjina Amaren eguna da-ta (1)
    • Birjiniaren gaba da gaur-ta (1)
    • Birjiniaren gaba da gaur-ta (2)
    • Birjinearen gaba da-eta (3)
    • Birjinearen gaba da gaur-ta (4)
    • Birjinearen gaba dogu-ta (5)
    • Hamabost pausuz konponitzen da
    • Pausu santuak ongi kontatzen
    • Birjina Arantzazuko
    • Arantzazu aldean
    • Abuztuaren hamabosgarren
    • Jaunak halaxen nahi izanikan
    • Rodrigok esan zien
    • Pausua baratz botaten zuan
    • Ia dirade hirurogei urte
    • [Ama Arantzazuko]
    • Arantzazura nua nua (1)
    • Arantzazura nua nua (2)
    • Arantzazure joan behar dot
    • Ez zaitezte ibili
    • Arantzazu mendiko (1)
    • Arantzazu mendiko (2)
    • Arantzazu mendiko (3)
    • Arantzazu mendiko (4)
    • Arantzazu mendiko (5)
    • Arantzazu mendiko (6)
    • Arantzazu mendiko (7)
    • Arantzazu mendiko (8)
    • Arantzazu mendiko (9)
    • Aitak artajorrara agindu ezkero
    • Ama Birjina Arantzazuko
    • Arantzazuko Birjina
    • Gure Ama Birjina
    • Aida txuritxo!
    • [Maitia, goazemazu Arantzazura fit]
    • Arantzazu banua, ez daukat dirurik
    • Uriko jaia baita
    • Aizkorriko kurtzeko
    • Altuan Arantzazu, bajuan Oñati
    • Bide batean topatu nuen
    • Txalopin-txalo, txalo, txalo
    • Jesus esanda hasitzen gera
    • Perretxikotan nenbilenian
    • Arantzazu, zer dakazu?

  • 02.- Arantzazuko balada “bateratuak”
    • Ai artzaintxoa, ai artzaintxoa
    • Arantzazuko poema
    • Errodrigotxo Baltzategiko

Bilatzailea

Txoragarrizko berri gozoa

1 Txoragarrizko berri gozoa,
bihotz pozkidagarria,39
lasterka nator kantatutzera,
aitu bertatik egia:
   
2 Baltzategiko Rodrigo artzaia
Antxo Txapel (deitzen dana),40
Aloña mendi tontorrian
zan goiz-goiztikan joana.
   
3 Han bat-batian agertu zaio
Arantza zorrotz gainian
Zeruetako Ama Birjina,
Jesus dabela besoan.

Testua: Toribio Alzaga
Lekukoa: Kaietana (Bidaurreta-Oñati) (?)
Iturria: REA/JK, 24. or.
AKBD, 012 erg.

Salbatore Mitxelena, Arantzazuko Balada eta Kanta Zaharren Bilduman aurkitu eta bere sortan (M4S, 2. or.) kopiatzean, konturatu zen pieza hau ez zela herri-kanta, eta ez Arantzazuko baladatzat hartzekoa ere, B. Zapirainen Txanton Piperri operako zatia baizik (ik. ABB, 640 or., lehen oin-oharra; AHH, 79. or.). Jatorriz herri-balada ez bada ere, hemen jaso nahi izan dut, Bilduman beste baladen tartean dagoelako REA/JK-n eta seguruenik herritarren ahotan ibili zelako, haiekin nahasita. Horren adierazgarria da I. Omaetxebarriak bildutako lau ahapaldiko “Artzai Rodrigo Baltzategiko” balada-aldaera ere: horko laugarren ahapaldi bezala dago hemengo lehen ahapaldia eta bigarren ahapaldi bezala hemengo laugarrena (ik. ondorengo orrialdean).

REA/JK iturrian ez da kantaren lekukorik ageri; kantaldi luzeagoaren parte bezala dago kopiatuta bertako 23-24 orrialdeetan. I. Omaetxebarriak identifikatu eta bereizi zituen hor balada-kanta ezberdinak, hemengo hau eta “Errodillochu juan zanian”, besteren artean. Azken hau, berriz, Oñatiko Bidaurretako Kaietanak abestua omen zen, S. Mitxelenak dioenez (ik. AHH [ADK-IX] 77. or.) Beraz, uste izatekoa da, “Txoragarrizko berri gozoa” ere haren ahotatik jasoa dela.

______________

Honetara da Txanton Piperri operako kanta hitzez hitz eta bertako grafiarekin (3. ekitaldia, 5. eszena, 144-146 or.; ik. AAB: 033):

1 Choragarrizko berri gozoa
biyotz pozquidaz garriya
lasterka nator kontatutzera
aitu bezate egiya.
   
2 Ez degu ezer jakiñ biarrik
orren berri ona al da?
Oberik ezin izan liteke.
Orduan kontatu bada.
   
3 Balzategiko Rodrigo artzaiya,
Ancho Chapel deitzen dana.
Aloña mendi tontor tontorran
Zan goiz goizetikan juana.
   
 4 An bat batian agertu zayo
arantza zorrotz gaiñian
Zerubetako Ama Birgiña
Jesus dabela besoan.

Oharrak

39 Jatorrizkoan “pozkidaz garria”; I. Omaetxebarriak zuzendu zuen REA/JK koadernoan, ‘pozkidagarria’ idatziz.

40 Errodrigo Baltzategikoaren “Antxo Txapel” ezizena XVII. mendetik dator nonbait, Juan de Villafaña-k Espainiako Andre Mariaren irudiei buruz idatzitako obratik, non Arantzazukoak ere bere lekua baitzuen. Hona erreferentzia osoa: Compendio histórico en que se da noticia de las milagrosas, y devotas imágenes de la reina de cielos, y tierra, María Santísima que se veneran en los más célebres santuarios de Hespaña, Salamanca: Imprenta de Eugenio García de Honorato, 1726. Obrako kapituluetako bat “Imagen de nuestra Señora de Aránzazu” da, eta bertako 59. orrialdean dakar honako hau: “El año de 1469, un Pastor, que se llamaba Rodrigo Balzátegui, a quien conocían más los otros compañeros pastores por el nombre de Ancho-chapel...”.

© 2023 arantzazu